Sociale huurders pesten in plaats van helpen

Bron: RTL Nieuws, Cody Hochstenbach

8 februari 2021

Het gezin El Andel woont met zijn zessen op 47 vierkante meter in Amsterdam Slotermeer: Fatima, Mohammed en hun vier kinderen. Dat is nog niet zo makkelijk. De kinderen slapen noodgedwongen op de bank en hebben geen rustige plek om hun huiswerk te maken. Het is bovendien een tochtige schimmelwoning die rijp is voor de sloop.

Het gezin werd afgelopen week geportretteerd in de Volkskrant. De insteek van het stuk was de gevolgen van de wooncrisis, in het bijzonder het oplopende tekort aan betaalbare huurwoningen, in beeld te brengen. Landelijk woonbeleid zet nu al jaren in op het beperken en marginaliseren van de sociale huursector. De sociale huursector is als een stoelendans waarbij niet alleen de ene na de andere stoel wordt weggenomen, maar het aantal deelnemers ook nog eens toeneemt.

De wooncrisis uit zich op allerlei manieren. Jongvolwassenen blijven noodgedwongen bij hun ouders wonen en koopwoningen liggen door sterk stijgende prijzen ver buiten hun bereik. Veel huurders zijn iedere maand een onverantwoord groot deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten, terwijl andere huurders kampen met de onzekerheid van een tijdelijk wooncontract.

Een ander voorbeeld van de wooncrisis is dat huishoudens offers moeten maken, zeker in de gewilde steden: zij wonen met veel te veel gezinsleden op veel te weinig vierkante meters. Zij zitten klem omdat grotere woningen simpelweg niet beschikbaar of betaalbaar zijn. Een hoofdredactioneel van de Volkskrant stelde dat krappe woontoestanden als die van de El Andels tot de beschamende gevolgen van het gevoerde woonbeleid horen.

Ik deelde zowel het artikel als het hoofdredactioneel op Twitter. Daarop ontving ik twee typen kritische reacties. De eerste was dat de ouders van het gezin misschien beter anticonceptie hadden kunnen gebruiken totdat zij een wat grotere woning hadden bemachtigd. Ik kan mij daarbij niet aan de indruk onttrekken dat dit standpunt nogal samenhangt met de naam en huidskleur van de geportretteerde familie. Het is bovendien een nogal extreme manier om de structurele wooncrisis tot een individuele schuldvraag te reduceren. Het is je eigen schuld dat je krap woont, had je maar geen gezin moeten stichten.

Een tweede reactie stelt dat gezinnen als de El Andels veroordeeld zijn tot te krap wonen, omdat anderen onterecht grotere woningen bezet houden, zoals empty nesters in grote gezinswoningen. In zijn column van afgelopen zaterdag, wederom in de Volkskrant, bezigde Frank Kalshoven beide argumenten.

Kalshoven ziet bovenal zogenaamde scheefwoners als het grote kwaad. Zij zouden sociale huurwoningen bezet houden, terwijl zij die al lang niet meer nodig hebben. Het gaat hem zowel om huurders die iets meer zijn gaan verdienen en daarom niet meer tot de doelgroep behoren, als huurders die te groot wonen gezien de samenstelling van hun huishouden.  

Als oplossing oppert hij om dan maar de gehele sociale huurvoorraad te flexibiliseren en een onzekere plek te maken. Iedereen aan een tijdelijk huurcontract, want huurbescherming en woonzekerheid staan voor Kalshoven gelijk aan ‘socialistische ideologie’. Ga je iets meer verdienen? Dan moet je zo snel mogelijk oprotten naar een marktwoning. Is je woning te groot? Dan moet je verkassen naar een kleiner huis.  

Uiteraard is het een goed idee de woningvoorraad efficiënter en eerlijker te verdelen. Flexibilisering van de sociale huursector zoals Kalshoven voorstelt is echter niet de oplossing, en zal alleen maar bijdragen aan een verdere marginalisering van de sector en een grotere kloof met de koopwoningmarkt.

De verdeling van woonruimte is namelijk veel meer dan een efficiëntievraagstuk. Mensen maken van hun huis een thuis en zij wortelen zich in hun buurt. Dat kan alleen als je woonzekerheid koestert. Daar heeft Kalshoven met zijn nep-liberale gedachtegoed gedicteerd door consumptiedwang geen boodschap aan.

Het is daarnaast een interessante denkoefening om de vraag te stellen of we soortgelijke maatregelen zouden accepteren voor kopers. Zouden we het accepteren dat kopers moeten verhuizen als hun hypotheeklasten te laag zijn? Zouden we het accepteren dat zij moeten verhuizen als hun koopwoning te groot is? Zulk beleid zou geen schijn van kans maken. Flexibilisering van de huursector maakt woonzekerheid tot een privilege waarvan alleen woningbezitters kunnen genieten.

En dat terwijl kopers zwaar gesubsidieerd een veel kleiner deel van hun inkomen kwijt zijn aan wonen dan huurders, en veel meer vierkante meters consumeren.

Ben je voor het efficiënter indelen van de woningmarkt door middel van flexibilisering? Prima, maar dan zouden de spelregels voor de hele woningmarkt moeten gelden. Vind je dat flexibilisering alleen maar moet gelden voor de sociale huursector? Dan ben je geen scherpe denker die taboes doorbreekt; dan ben je alleen maar bezig met het pesten van sociale huurders met een lager inkomen.