Financiële ruimte woningcorporaties zeer ongelijk verdeeld

Bron: Wooonbond

9 augustus 2016

De financiële ruimte die woningcorporaties hebben voor nieuwbouw, renovatie of huurmatiging huren, is zeer ongelijk over het land verspreid. De ruimte loopt uiteen van € 9.709 (per woning van een corporatie) in woningmarktregio Haaglanden/Rotterdam tot € 26.571 in de regio Eindhoven.
In juni maakte minister Blok de ‘Indicatieve Bestedingsruimte Woningcorporaties’ (externe link)(IBW) bekend. In totaal gaat het om 37,1 miljard voor nieuwbouw, 28,3 miljard voor woningverbetering en 1,1 miljard voor huurverlaging. Volgens een gezamenlijke analyse (externe link)van Woonbond, Aedes en VNG blijkt dat de maatschappelijke opgave de komende tien tot vijftien jaar een veelvoud van dit bedrag is: ruim 100 miljard. Alleen al voor de noodzakelijke huurmatiging gaat het de komende jaren om tientallen miljarden. Alleen al daarom moet volgens hen de felbekritiseerde Verhuurderheffing, die dit jaar oploopt tot ruim 1,5 miljard, van tafel. Hun verzet tegen deze huurdersbelasting kan op grote maatschappelijke steun rekenen, onder meer van de FNV en Bouwend Nederland.
Woningmarktregio’s
Uit het rapport van Blok bleek dat er grote verschillen zijn in investeringscapaciteit tussen corporaties en tussen gemeenten. De journalistieke onderzoekswebsite ‘Follow the money’ heeft onlangs een lijst gepubliceerd waarin de verschillen zijn herberekend naar de nieuw te vormen 19 woningmarktregio’s (externe link)waarin Nederland wordt opgedeeld (nog niet definitief, maar dit is Bloks voorstel). Ook uit deze berekening komen enorme verschillen in financiële spankracht naar voren. Volgens Peter Hendriks van Follow the money ‘schreeuwt deze ongelijke situatie om een vereveningsmechanisme’.
Haaglanden/Rotterdam het armst
Veruit de ‘armste’ woningmarktregio is Haaglanden/Rotterdam. De corporaties die hun hoofdvestiging hebben in deze regio kunnen nog geen € 10.000 (per woning) investeren in de bouw van nieuwe huizen, het opknappen van hun bestaande huizen of in betaalbaarheid. De oorzaak is de nog steeds beroerde financiële positie van Vestia, die in 2012 net niet failliet ging door een debacle met derivatenhandel.
Eindhoven het rijkst
Ook de metropoolregio Amsterdam, West/Midden Brabant, Groningen/Drenthe en Food Valley (Ede, Wageningen, Veenendaal) scoren onder het landelijk gemiddelde van € 16.152. Veruit de grootste capaciteit heeft de woningmarktregio Eindhoven: € 26.571. Dit is vooral te danken aan corporatie Woonbedrijf SWS/HHVL die ruimte heeft voor bijna 2 miljard aan investeringen. De andere regio’s in de top-3 zijn Noord-Holland-Noord en Drechtsteden/Zuid-Hollandse eilanden.
Eigen regio eerst
In sommige regio’s, met name in Amersfoort/Veluwe Noord is de situatie gecompliceerd, omdat een aantal grote corporaties daar, zoals De Alliantie en Portaal, hun hoofdvestiging in een andere woningmarktregio hebben en volgens de Woningwet 2015 in principe niet buiten deze ‘hoofdregio’ mogen investeren. Daardoor daalt de investeringscapaciteit in Amersfoort en omstreken met zo’n 30%.